Բելառուսը Ռուսաստանի օրինակով կործանում է ՀԱՊԿ-ը

Հոկտեմբերի 9-ին Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն հանդիպեց Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովի հետ: Կողմերը քննարկեցին ռազմատեխնիկական համագործակցության զարգացման հնարավորությունները: Բելառուսի նախագահը հատուկ նշեց, որ չի պատրաստվում «որևէ մեկի առաջ արդարանալ» Բաքվին զենք մատակարարելու համար (ակնհայտորեն խոսքը ՀԱՊԿ-ի դաշնակից Հայաստանի մասին է), քանի որ դա արգելված չէ միջազգային որևէ պայմանագրով ու պատժամիջոցով: Ի՞նչ մակարդակի վրա է երկու երկրների ռազմատեխնիկական համագործակցությունը, ի՞նչ հեռանկարներ ունի և ինչի՞ է հանգեցնելու տարածաշրջանի ու ՀԱՊԿ ռազմական դաշինքի շրջանակներում:

Ռազմատեխնիկական ռեալ համագործակցության սկիզբը Ադրբեջանի ու Բելառուսի միջև 2005-ին էր, երբ Բաքուն ստացավ առաջին Т-72 տանկերը: Այդ ժամանակից Մինսկը Բաքու է ուղարկել 153 Т-72 տանկ , 9 ինքնագնաց հրետանային 2С7 «Պիոն» համալիր` 203 մմ տրամաչափի, 152 մմ տրամաչափի Д-20 30 հաուբիցներ, Су-25 11 գրոհայիններ, «Бук-МБ» զենիթահրթիռային համակարգերի երկու դիվիզիոն, ուկրաինաբելառուսական արտադրության հակահրռթիռային «Скиф» համակարգեր: Տեխնիկայի մեծ մասը խորհրդային արտադրության էր և մատակարարվում էր պահուստից, բացառությամբ «Скифов»-ների` Մինսկի ու Կիևի համատեղ ուժերով նորացված, բայց դա էլ հարթ չէր` ուկրաինական պահեստամասերի մեջ շատ էր խոտանը, որ վերացվում էր բանակին հանձնելուց հետո: Այս գործարքների ֆինանսական մանրամասները հայտնի չեն:

Ռազմատեխնիկական համագործակցությանը զուգահեռ` Իլհամ Ալիևը պարբերաբար «փրկում է» Ալեքսանդր Լուկաշենկոյին վարկերով: Օրինակ, 2010-ին, երբ 200 միլիոն դոլար ադրբեջանական վարկով Մինսկը փակեց «Գազպրոմի» պարտքը: Հայաստանի ու Բելառուսի ռազմատեխնիկական համագործակցությունը եղել է դրվագային և շատ փոքր` 2007-ին Երևանը ստացել է 10 հատ 122-միլիմետրանոց Д-30 քարշակներ: 2016-ին Հայաստանը ցուցադրեց մի շարք ժամանակակից ռուսական զենքեր իր զինուժի կազմում, այդ թվում` օպերատիվ-մարտավարական «Искандер-Э» հրթիռային համակարգեր: Դրանից հետո ու մինչև հիմա Ադրբեջանը փորձում է պատասխան գտնել այդ զենքին: ԶԼՄ-ներում տեղեկություններ եղան և պակիստանյան բալիստիկ հրթիռների մասին, և իսրայելական: Բայց իրականությանն ամենամոտը «Полонез» ծանր հրթիռային համակարգերի գնումն է: Թեպետ Մինսկը դա ներկայացնում է սեփական մշակում, դեֆակտո չինական РСЗО A-200-ներն են` դրված Մինսկի արտադրած МЗКТ-7930 շասսիների վրա: Պաշտոնական մարտավարատեխնիկական բնութագրի համաձայն` համակարգը կարող է 200 կիլոմետր հեռահարության կրակ բացել 50 մետր հավանական շեղումով։ Որքանով է այդ դիպուկությունն իրական, դժվար է ասել: «Искандер»-ի համեմատությամբ հեռահարությունն ու ճշգրտությունը, իհարկե, քիչ է, բայց գինն էլ ցածր է: Պետք չէ մոռանալ, որ հայկական «Искандер-Э»-ն զսպիչ գործոն է` նույնիսկ եթե հակառակորդը ունի զենք, որով կարող է պատասխանել, դա չի բացառում Մինգեչաուրի հիդրոէլեկտրակայաններին ու Բաքվի նավթալցման տերմինալին հարվածը:

Հայաստանն ու Բելառուսը, ի տարբերություն Ադրբեջանի, ՀԱՊԿ անդամ են, ռազմական դաշինք, որի ռեալ առաջատարը Ռուսաստանն է: Ի տարբերություն ՆԱՏՕ-ի, ՀԱՊԿ-ում ընդհանուր ուղղվածությամբ աշխատանքներ փաստացի չկան, դաշինքի բոլոր անդամների հետ իրական կապ ունի միայն Ռուսաստանը, մյուսները շատ քիչ ընդհանուր հետաքրքրություններ ունեն, համագործակցության մակարդակը, օրինակ` Հայաստանի ու Տաջիկստանի, աննշան է: Բելառուսի ու Ղազախստանի համար Ադրբեջանի հետ հարաբերությունները շատ ավելի գերակա են, քան Հայաստանի, թեպետ երկրները պաշտոնապես դաշնակիցներ են: Հայաստանի ուղղակի հակառակորդին սպառազինության մատակարարումով Մինսկը խարխլում է ՀԱՊԿ-ը ու անիմաստ դարձնում դաշինքը: Ճիշտ է, Մոսկվան էլ վերջին տարիներին Ադրբեջանին է վաճառել վիթխարի չափերով հարձակողական զենք, որը հանգեցնում է նույն հետևանքներին, ինչ Բելառուսի գործողությունները (որը, կողմնորոշվելով Մոսկվայի քայլերով, Բաքվին զենք է վաճառում առանց վախի): Փաստացի այսօր ՀԱՊԿ-ը գոյություն ունի միայն ի հաշիվ Ռուսաստանի հետ ռազմատեխնիկական համագործակցության արտոնյալ պայմանների` իբրև ռազմական դաշինք այդ կազմակերպությունը գործնականում գոյություն չունի:
Լեոնիդ ՆԵՐՍԻՍՅԱՆ, REGNUM

Հ.Գ. ՈՒ` ի՞նչ: Փաստացի` նոր ոչինչ: Ընդամենը արձանագրում եղած վիճակի: Եզրակացությունների կարիք էլ չկա` թե ՀԱՊԿ-ը, թե ԵԱՏՄ-ն ձևական շրջանակներ են, որի կենտրոնում Ռուսաստանի հետ հարաբերություններն են: Իսկ ՀԱՊԿ-ը Ռուսաստանին պետք է միայն ձևացնելու, որ իր ձեռքի տակ ՆԱՏՕ-ին հակակշռող կառույց կա, ինչպես ԵԱՏՄ-ն ստեղծվել է ի հեճուկս ԵՄ-ի: ՈՒ բոլորն էլ ամեն ինչ գիտեն, պարզապես ընդունել են խաղի կանոնները ու խաղում են:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ